Gallbladder là gì ? sỏi túi mật (gallstones) là gì
Chuyên gia phụ trách trả lời thắc mắc y học kỳ này là Bác sỹ Hồ Văn Hiền, chuyên khoa nhi và y khoa tổng quát, có phòng mạch và đang làm việc cho các cơ sở y tế ở Bắc Virginia.Thính giả Nguyễn Thị Chương ở Quảng Nam thư điện tử đến thắc mắc như sau:“Kính thưa bác sỹ,Tôi tên Nguyễn Thị Chương ở Quảng Nam, Việt Nam. Tôi bị sỏi mật 12mm đã hơn 10 năm, uống thuốc tây, thuốc nam liên tục nhưng không thấy khỏi. Xin Bác sỹ cho biết có thuốc nào trị bệnh sỏi mật, xin hướng dẫn cách trị liệu.
Bạn đang xem:
Xin cảm ơn Bác sỹ”Chúng tôi đã chuyển thư thư điện tử này cho Bác sỹ Hồ văn Hiền, và sau đây là phần trả lời của Bác sỹ Hiền:
Sạn túi mật (biliary stones, cholelithiasis).Túi mật (gallbladder) là một túi nhỏ nằm dưới gan, tích trữ mật do gan sản xuất và lắng đọng mật trước khi mật được bơm vào ruột qua ống dẫn mật chung (common bile duct) nối liền với ống tuỵ tạng (pancreatic duct) và cùng đi vào đầu ruột non (duodenum, thập nhị chỉ tràng) ở Ampulla of Vater. Ruột cần mật để tiêu hoá những chất mỡ trong thức ăn, sau thời điểm thức ăn đã được xử lý trong dạ dày và đẩy xuống ruột non. Nhờ mật mà các hạt mỡ trong thức ăn được sơ chế thành những hạt bụi mỡ li ti gọi là micelles, do đó men lipase tuỵ tạng (pancreatic lipase) mới tiêu hoá mỡ được trước khi mỡ được hấp thụ vào máu. Kích thước: chừng 4cmx8cm, to hơn lúc bụng đói vì còn đầy mật, nhỏ hơn lúc đã ăn no vì mật đã được bóp ra vào ruột. Túi mật có sạn to hơn túi mật thường.Sạn có thể thành hình trong túi mật, phần lớn là do chất cholesterol tạo ra, có thể do những chất màu mật (biliary pigments, vd bilirubin), cũng như chất khoáng (calcium).Tuổi càng cao thì càng dễ bị sạn túi mật (người già có thể 50% là có sạn mật). Người mập, phái nữ (nhiều gấp đôi gấp ba phái nam), đàn bà từng mang thai nhiều lần là những nhóm dễ bị sạn mật hơn. Ngoài ra di truyền, nếp sống, cách ăn uống theo tây phương (Western diet), uống rượu nhiều, ký sinh trùng gan (Á châu bị nhiều sán gan/liver flukes), những bệnh khác (ví dụ máu bị bệnh huyết tán/hemolysis) cũng như thuốc men mình dùng (ví dụ thuốc ức chế bơm proton trị bệnh đau dạ dày ) có thể tác động đến rủi ro mắc sạn túi mật. Sạn mật một năm to thêm chừng 1mm, và mất 5-20 năm mới gây ra triệu chứng. Sạn có thể nhỏ như hạt cát, và có thể lớn bằng trái banh golf. Có thể chừng 10% người lớn mắc sạn túi mật, nhưng trong 50 người có sạn chỉ 10 người có triệu chứng (20% are symptomatic).
Xem thêm:
Triệu chứng:Thường nhất là đau gọi là “biliary colic” (cơn đau bụng do mật).Đau sau thời điểm ăn (do hiện diện của thức ăn trong ruột non kích thích ruột tiết ra chất cholecystokinin làm co bóp túi mật, đồng thời làm tuỵ tạng tiết các chất enzymes vào ruột non).Người bệnh đau bụng bên tay phải, ngay dưới lồng ngực (right upper quadrant),cơn đau tăng trưởng dữ dội trong vòng 15-60 phút, đau kéo dài 1-6 tiếng, xong giảm xuống trong vòng 30-90 phút, sau đó chỉ còn ê ẩm mà thôi.Tuy nhiên có thể đau lan ra sau lưng, lan xuống cánh tay, đau bụng chỗ khác, nhất là ở người già, người bệnh tiểu đường.Trong bệnh này, sạn đi từ túi mật xuống, bít ống dẫn mật (cystic duct obstruction) hoặc ống dẫn dẫn chất tiết từ tuỵ tạng (pancreatic duct obstruction), làm ứ mật trong túi mật và chất tiết trong tuỵ tạng, có thể gây viêm túi mật, viêm ống dẫn mật và viêm tuỳ tạng (cholecystitis, cholangitis, pancreatitis), có thể mang đến nhiễm trùng.Biến chứng của sạn thận hiếm nhưng có thể xảy ra là ung thư túi mật, và do ít khi sạn thận chạy lọt vào ruột làm tắc ruột, ói mửa, bón (gallstone ileus).
Xem thêm:
Định bệnh: Chủ yếu bằng siêu âm.Điều trị: Mỗi năm chừng 2% sạn sinh ra triệu chứng. Người tiểu đường(diabetes), nếu có sạn túi mật, dù không có triệu chứng, các bác sỹ cũng khuyên nên cắt bỏ túi mật. Ở người bình thường, nếu không có triệu chứng thì không cần mổ.Nếu sạn sinh ra triệu chứng hay di chứng, thường phương án tốt nhất là phẫu thuật cắt bỏ túi mật (cholecystectomy). Nói chung, thiếu túi mật không tác động đến tiêu hoá của người bệnh. Giải phẫu nội soi (laparoscopic cholecystectomy) làm người bệnh phục hồi nhanh hơn, vết mổ đẹp hơn mà kết quả vẫn tốt như phẫu thuật mổ bụng ra.Nếu người bệnh không đủ sức để chịu mổ, hoặc không muốn mổ, bác sỹ có thể dùng thuốc là những acid mật (bile acids) uống trong nhiều tháng để làm tan những sạn bằng cholesterol ((đa số sạn mật do cholesterol tạo ra), với điều kiện sạn không làm tắc nghẽn ống mật (trường hợp này cần giải toả tắc nghẽn). Vd:Thuốc ursodiol (ursodeoxycholic acid) có khả năng làm giảm cholesterol tiết trong mật do đó sạn cholesterol tan từ từ. 80% sạn nhỏ dưới 5mm có thể tan trong sáu tháng. Sạn to hơn, ví dụ 1cm, sau hai năm uống thuốc chỉ có kết quả tan sạn trong 40% trường hợp, thêm vào đó sau 5 năm hết 50% bệnh sạn tái lại (theo The Merck Manual).Về tác dụng của thuốc dân tộc vị thính giả dùng tôi không thể có ý kiến được vì không biết là thuốc gì. Ngoài ra, như đã nói ở trên, nếu không có triệu chứng (ăn khó tiêu không được xem là một triệu chứng sạn mật) thì có thể không cần chữa, nên hỏi bác sỹ chuyên khoa để biết rõ hơn.Chúc thính giả may mắn.Bác sỹ Hồ văn Hiền———————————————-Cảm ơn bác sỹ Hồ Văn Hiền. Chúng tôi cũng xin cảm ơn thính giả đã tham gia chương trình Hỏi Đáp У Học này.Quý vị có thể nghe lại các bài trả lời trên mạng Internet ở địa chỉ tanhailonghotel.com.vnChúng tôi vẫn dành đường dây smartphone miễn phí để tiếp nhận các thắc mắc khác của quý thính giả về sức khỏe và y học thường thức. Số smartphone miễn phí dành riêng cho mục Hỏi Đáp У học là 202-205-7890, ngày giờ nhận thắc mắc là thứ ba và thứ năm mỗi tuần, từ 8 giờ 30 đến 9 giờ 30 tối, giờ Việt Nam. Quý vị cũng có thể gửi thắc mắc cho https://monrun.vn/ qua điện thư ở địa chỉ Vietnamese
Chuyên gia phụ trách trả lời thắc mắc y học kỳ này là Bác sỹ Hồ Văn Hiền, chuyên khoa nhi và y khoa tổng quát, có phòng mạch và đang làm việc cho các cơ sở y tế ở Bắc Virginia.Thính giả Nguyễn Thị Chương ở Quảng Nam thư điện tử đến thắc mắc như sau:“Kính thưa bác sĩ,Tôi tên Nguyễn Thị Chương ở Quảng Nam, Việt Nam. Tôi bị sỏi mật 12mm đã hơn 10 năm, uống thuốc tây, thuốc nam liên tục nhưng không thấy khỏi. Xin Bác sĩ cho biết có thuốc nào chữa bệnh sỏi mật, xin chỉ dẫn cách chữa trị.Bạn đang xem: Gallbladder là gì Xin cảm ơn Bác sĩ”Chúng tôi đã chuyển thư thư điện tử này cho Bác sỹ Hồ văn Hiền, và sau đây là phần trả lời của Bác sỹ Hiền:Túi mật (gallbladder) là một túi nhỏ nằm dưới gan, tích trữ mật do gan sản xuất và lắng đọng mật trước khi mật được bơm vào ruột qua ống dẫn mật chung (common bile duct) nối liền với ống tuỵ tạng (pancreatic duct) và cùng đi vào đầu ruột non (duodenum, thập nhị chỉ tràng) ở Ampulla of Vater. Ruột cần mật để tiêu hoá những chất mỡ trong thức ăn, sau thời điểm thức ăn đã được xử lý trong dạ dày và đẩy xuống ruột non. Nhờ mật mà các hạt mỡ trong thức ăn được sơ chế thành những hạt bụi mỡ li ti gọi là micelles, do đó men lipase tuỵ tạng (pancreatic lipase) mới tiêu hoá mỡ được trước khi mỡ được hấp thụ vào máu. Kích thước: chừng 4cmx8cm, to hơn lúc bụng đói vì còn đầy mật, nhỏ hơn lúc đã ăn no vì mật đã được bóp ra vào ruột. Túi mật có sạn to hơn túi mật thường.Sạn có thể thành hình trong túi mật, phần lớn là do chất cholesterol tạo ra, có thể do những chất màu mật (biliary pigments, vd bilirubin), cũng như chất khoáng (calcium).Tuổi càng cao thì càng dễ bị sạn túi mật (người già có thể 50% là có sạn mật). Người mập, phái nữ (nhiều gấp đôi gấp ba phái nam), đàn bà từng mang thai nhiều lần là những nhóm dễ bị sạn mật hơn. Ngoài ra di truyền, nếp sống, cách ăn uống theo tây phương (Western diet), uống rượu nhiều, ký sinh trùng gan (Á châu bị nhiều sán gan/liver flukes), những bệnh khác (ví dụ máu bị bệnh huyết tán/hemolysis) cũng như thuốc men mình dùng (ví dụ thuốc ức chế bơm proton trị bệnh đau dạ dày ) có thể tác động đến rủi ro mắc sạn túi mật. Sạn mật một năm to thêm chừng 1mm, và mất 5-20 năm mới gây ra triệu chứng. Sạn có thể nhỏ như hạt cát, và có thể lớn bằng trái banh golf. Có thể chừng 10% người lớn mắc sạn túi mật, nhưng trong 50 người có sạn chỉ 10 người có triệu chứng (20% are symptomatic).Xem thêm: Lễ Hội Hoa Anh Đào Đà Nẵng 2016, Lễ Hội Hoa Anh Đào Đầu Tiên Tại Đà Nẵng Thường nhất là đau gọi là “biliary colic” (cơn đau bụng do mật).Đau sau thời điểm ăn (do hiện diện của thức ăn trong ruột non kích thích ruột tiết ra chất cholecystokinin làm co bóp túi mật, đồng thời làm tuỵ tạng tiết các chất enzymes vào ruột non).Người bệnh đau bụng bên tay phải, ngay dưới lồng ngực (right upper quadrant),cơn đau tăng trưởng dữ dội trong vòng 15-60 phút, đau kéo dài 1-6 tiếng, xong giảm xuống trong vòng 30-90 phút, sau đó chỉ còn ê ẩm mà thôi.Tuy nhiên có thể đau lan ra sau lưng, lan xuống cánh tay, đau bụng chỗ khác, nhất là ở người già, người bệnh tiểu đường.Trong bệnh này, sạn đi từ túi mật xuống, bít ống dẫn mật (cystic duct obstruction) hoặc ống dẫn dẫn chất tiết từ tuỵ tạng (pancreatic duct obstruction), làm ứ mật trong túi mật và chất tiết trong tuỵ tạng, có thể gây viêm túi mật, viêm ống dẫn mật và viêm tuỳ tạng (cholecystitis, cholangitis, pancreatitis), có thể mang đến nhiễm trùng.Biến chứng của sạn thận hiếm nhưng có thể xảy ra là ung thư túi mật, và do ít khi sạn thận chạy lọt vào ruột làm tắc ruột, ói mửa, bón (gallstone ileus).Xem thêm: Compromised Là Gì ? Nghĩa Của Từ Compromise Trong Tiếng Việt Điều trị: Mỗi năm chừng 2% sạn sinh ra triệu chứng. Người tiểu đường(diabetes), nếu có sạn túi mật, dù không có triệu chứng, các bác sỹ cũng khuyên nên cắt bỏ túi mật. Ở người bình thường, nếu không có triệu chứng thì không cần mổ.Nếu sạn sinh ra triệu chứng hay di chứng, thường phương án tốt nhất là phẫu thuật cắt bỏ túi mật (cholecystectomy). Nói chung, thiếu túi mật không tác động đến tiêu hoá của người bệnh. Giải phẫu nội soi (laparoscopic cholecystectomy) làm người bệnh phục hồi nhanh hơn, vết mổ đẹp hơn mà kết quả vẫn tốt như phẫu thuật mổ bụng ra.Nếu người bệnh không đủ sức để chịu mổ, hoặc không muốn mổ, bác sỹ có thể dùng thuốc là những acid mật (bile acids) uống trong nhiều tháng để làm tan những sạn bằng cholesterol ((đa số sạn mật do cholesterol tạo ra), với điều kiện sạn không làm tắc nghẽn ống mật (trường hợp này cần giải toả tắc nghẽn). Vd:Thuốc ursodiol (ursodeoxycholic acid) có khả năng làm giảm cholesterol tiết trong mật do đó sạn cholesterol tan từ từ. 80% sạn nhỏ dưới 5mm có thể tan trong sáu tháng. Sạn to hơn, ví dụ 1cm, sau hai năm uống thuốc chỉ có kết quả tan sạn trong 40% trường hợp, thêm vào đó sau 5 năm hết 50% bệnh sạn tái lại (theo The Merck Manual).Về tác dụng của thuốc dân tộc vị thính giả dùng tôi không thể có ý kiến được vì không biết là thuốc gì. Ngoài ra, như đã nói ở trên, nếu không có triệu chứng (ăn khó tiêu không được xem là một triệu chứng sạn mật) thì có thể không cần chữa, nên hỏi bác sỹ chuyên khoa để biết rõ hơn.Chúc thính giả may mắn.Bác sỹ Hồ văn Hiền———————————————-Cảm ơn bác sỹ Hồ Văn Hiền. Chúng tôi cũng xin cảm ơn thính giả đã tham gia chương trình Hỏi Đáp У Học này.Quý vị có thể nghe lại các bài trả lời trên mạng Internet ở địa chỉ tanhailonghotel.com.vnChúng tôi vẫn dành đường dây smartphone miễn phí để tiếp nhận các thắc mắc khác của quý thính giả về sức khỏe và y học thường thức. Số smartphone miễn phí dành riêng cho mục Hỏi Đáp У học là 202-205-7890, ngày giờ nhận thắc mắc là thứ ba và thứ năm mỗi tuần, từ 8 giờ 30 đến 9 giờ 30 tối, giờ Việt Nam. Quý vị cũng có thể gửi thắc mắc cho https://monrun.vn/ qua điện thư ở địa chỉ Vietnamese
Áp xe
Nhóm Osmosis (“Thẩm thấu”) gửi băng vi đê ô này đến các bạn. Song song với việc phân phối băng vi đê ô dưới dạng truy cập mở, Osmosis cũng mang đến một nền tảng học tập điện tử giúp các sinh viên y khoa kết nối với hàng ngàn thẻ nhớ và các thắc mắc xác minh, theo nhu cầu riêng của từng sinh viên một. Bạn có lúc nào muốn một thông tin nào đó ăn sâu vào trong trí não mình không? Nếu có, nhóm Osmosis (“Thẩm thấu”) sẽ giúp điều đó thành hiện thực — đừng học mà hãy thẩm thấu nó! r
r
Địa chỉ: https://ift.tt/3lbYJpY
r
Chúng tôi cũng có các thắc mắc thực hành dành riêng cho các cuộc xác minh giấy phép y tế của Mỹ (USMLE) và xác minh việc cấp giấy phép cho các điều dưỡng đã đăng ký của Hội đồng quốc gia (NCLEXRN) tại địa chỉ: https://goo.gl/3oGOEir
r
Chúng tôi cũng có các hoạt động xã hội trên:r
r
Facebook https://ift.tt/3rt6JXR
Twitter https://twitter.com/osmoseitr
Instagram @osmosismedr
r
r
Bạn sẽ gửi phản hồi cho https://monrun.vn/ chứ? Chúng tôi mong sẽ thu được chúng!r
r
Địa chỉ: http://goo.gl/forms/T6de48NVzRr
r
r
Băng vi đê ô này được cấp giấy phép sáng tạo quốc tế dành riêng cho mọi người (CCBYSA 4.0). Có nghĩa là bạn có thể chia sẻ và sửa lại chúng cho thích hợp, miễn là bạn tuân thủ các điều khoản và điều kiện về Quyền hạn được giao và Chia sẻ tương tự!
The post Gallbladder là gì ? sỏi túi mật (gallstones) là gì appeared first on Monrun.vn.
source https://monrun.vn/gallbladder-la-gi-soi-tui-mat-gallstones-la-gi/
Nhận xét
Đăng nhận xét